UPRAWA IRYSÓW
Uprawa irysów nie zawsze jest łatwa i prosta i nie każda odmiana przyjmie się i będzie dawała odpowiednie przyrosty. Są odmiany, które przez długi czas nie dają oczekiwanych rezultatów. U mnie najgorsze wyniki osiągają odmiany p.Ghio, które słabo i wolno rosną, mają mało przyrostów, rzadko kwitną i często giną ale ciagle je sadzę, bo są wyjątkowo ładne.
Irysy bródkowe mają duże wymagania cieplne, dlatego powinny byś sadzone w pełnym słońcu lub półcieniu tak, by co najmniej przez połowę dnia miały słońce. Najlepszym terminem sadzenia jest okres spoczynku przypadający na lipiec - sierpień. Sadzenia należy ukończyć do września , aby kłącza zdążyły się ukorzenić przed zimą. Można również przesadzać kłącza wczesną wiosną, wymagają wtedy starannej opieki, przede wszystkim podlewania w przypadku braku opadów.
Gleba dla irysów bródkowych powinna być lekka, łatwo nagrzewająca się, dobrze zdrenowana. W przypadku gleby zbyt zwięzłej, gliniastej należy ją rozluźnić dodatkiem piasku lub torfu. Nie wolno sadzić na glebie ciężkiej podmokłej lub w wodzie. Wtedy irysy źle rosną, gniją i są atakowane przez choroby.
Odległości między kłączami powinny wynosić od 30-50 cm . Irysy bródkowe powinny być sadzone płytko, aby kłącze było w ziemi a liście nad powierzchnią . Zaleca się wykopanie niewielkiego dołka, ułożenie na środku wysepki z ziemi i posadzenie na niej kłącza z korzeniami rozłożonymi na boki. Jeśli jest ziemia lekka, kłącze sadzimy trochę głębiej a na glebie cięższej ponad powierzchnią gleby. Nasada liścia powinna się znajdować od strony północnej, dzięki czemu liście nie będą zacieniały kłączy.
http://www.echoiris.com/content/how-divide-and-plant-irises
http://www.youtube.com/watch?v=KWlvKq3bSh8&feature=endscreen&NR=1
http://www.youtube.com/watch?v=0EXv4DGI8Y8&feature=related
https://www.youtube.com/watch?v=ZAu0_pFWaFI
Świeżo posadzone kłącza wymagają wilgoci dla lepszego ukorzenienia się i muszą być podlewane. Podlewać należy też w czasie dłuższej suszy w okresie przed i w czasie kwitnienia obficie raz lub 2 razy na tydzień. W innym okresie powinny wystarczyć opady atmosferyczne. Irysy nie lubią zbyt dużo wody i podczas mokrych lat chorują na zgniliznę kłączy.
Irysy należy co jakiś czas odchwaszczać ręcznie ale ostrożnie, aby nie uszkodzić szczególnie nowo posadzonych kłączy .
Po przekwitnieniu najlepiej wyłamać przekwitłe pędy ale nie na siłę, lekko przygiąć je do ziemi i nacisnąć. Czasem nie dają się złamać. Wtedy należy je uciąć sekatorem po samej ziemi. Jedynie w przypadku pojedynczego pędu bez odrostów należy trochę poczekać, aż z boków ukażą się młode pędy. W czasie całego okresu wegetacji nie ruszać zdrowych zielonych liści a usuwać tylko uschnięte lub wycinać części porażone przez choroby.
Nawożenie zależy od zasobności gleby, jednak zawsze należy stosować zwiększone dawki fosforu. Może to być superfosfat lub inny nawóz o składzie N:P:K = 6:10:10 w dwu dawkach: pierwsza wczesną wiosną, a drugą po kwitnieniu. Nawóz sypać wokół kłączy a nie na nie i lekko wzruszyć ziemię. Nie należy nawozić w roku posadzenia i nie stosować za dużo azotu ani świeżego obornika.Dobre rezultaty można takze uzyskac stosując kompost lub ziemię ogrodniczą.
Irysy najlepiej kwitną w 2 i 3 roku po posadzeniu a po 5 latach należy je przesadzić najlepiej na nowe miejsce, na którym jeszcze nigdy nie rosły te kwiaty. Należy wykopać całą kępę lub jej część w zależności od potrzeb, wybrać najdorodniejsze kłącza a liście przyciąć o połowę. Można przyciąć korzenie do długości 20 cm. Resztki należy wyrzucić lub nawet spalić. Przy cennych odmianach można część tych starych kłączy posadzić na oddzielnym miejscu. Wtedy mogą wydać jeszcze dodatkowy materiał do sadzenia.
Irysy wysokie TB pochodzą często z innej strefy klimatycznej i mogą wymarzać. Szczególnie nowo posadzone kłącza powinny być zabezpieczone przed mrozami dowolnym materiałem ściółkowym. Mogą to być liście, słoma, gałęzie iglaków, kora, trociny lub resztki roślinne. Czasem stosuje się agrowłókninę zimową Trzeba ją jednak zdjąć podczas ciepłych słonecznych dni, aby kłącza nie przegrzały się Wczesną wiosną ściółka powinna być usunięta.